Dezinformimi dhe Kufijtë e Lirisë së Shtypit në Kosovë
Kritika e Kurtit nuk është një sulm ndaj lirisë së medias, është një mbrojtje ndaj dezinformimit që kërcënon sigurinë kombëtare dhe integritetin demokratik të Kosovës.
Në analet e gazetarisë moderne, pak çështje janë kaq të mbushura me tension sa roli i medias në mbajtjen e qeverive para llogaridhënies, duke ruajtur njëkohësisht besnikërinë ndaj parimeve të së vërtetës dhe sigurisë kombëtare. Deklaratat e fundit të Kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, dhe denoncimi pasues nga Asociacioni i Gazetarëve të Kosovës (AGK) zbulojnë një narrativë gjithnjë e më të rrezikshme dhe shqetësuese. Në kritikën e saj më të fundit, AGK akuzoi Kryeministrin Kurti për rrezikimin e gazetarëve duke i rreshtuar disa media me Serbinë. Megjithatë, një vështrim më i afërt i fjalëve të Kurtit, kur shqyrtohen kundrejt sfondit të agresionit të Serbisë së mbështetur nga Kremlini, pikturon një tablo krejt tjetër, atë të një qeverie legjitime që përballet me kërcënime ekzistenciale, legjitimiteti i së cilës përballet fushata dezinformuese që ngjajnë me propagandën ruse.
Ky nuk është thjesht një debat për retorikën; është një çështje nëse entitetet mediatike, të cilat pretendojnë se janë të përkushtuara ndaj së vërtetës, mund të shndërrohen në mjete për armiqtë e huaj duke i fshehur prapa maskës së lirisë së shtypit. Deklaratat e Kryeministrit Kurti, megjithëse të mprehta, u fokusuan në realitetin e dokumentuar mirë se disa media në Kosovë kanë dështuar vazhdimisht të nxjerrin në pah rolin e Serbisë si agresore. Përkundrazi, ato përqendrohen në portretizimin e qeverisë së Kosovës si fajtore për tensionet që në fakt nxiten nga provokimet e pamëshirshme të Beogradit.
Të barazosh këto deklarata me një sulm ndaj lirisë së shtypit, siç kanë bërë AGK dhe kryetari i saj, Xhemajl Rexha, është në rastin më të mirë e pandershme dhe në rastin më të keq e rrezikshme dhe mashtruese. Kjo nuk përfaqëson një mbrojtje të medias së lirë, por një përpjekje për të mbrojtur entitete që duken më të interesuara t’i shërbejnë interesave të huaja sesa ato të publikut kosovar. Ky shtrembërim i qëllimshëm, i cili duket i ngjashëm me taktikat e përdorura nga mediat e lidhura me Kremlinin, përbën një kërcënim të drejtpërdrejtë për integritetin e gazetarisë dhe stabilitetin e kombit.
Në analizimin e përgjigjes së AGK-së, nuk mund të injorohen paralelet me taktikat e errësimit dhe devijimit të përdorura nga regjimet autoritare.
Gazetarja fituese e Çmimit Pulitzer, Anne Applebaum, një zë kryesor mbi efektet e dëmshme të dezinformimit, thotë: “Qëllimi i propagandës moderne nuk është vetëm të mashtrojë apo të shtyjë një narrativë, por të krijojë një hapësirë ku njerëzit dyshojnë në gjithçka.”
Cilësimi i AGK-së ndaj shqetësimeve legjitime të Kurtit si një retorikë e rrezikshme pasqyron këtë manual. Duke vepruar kështu, ata errësojnë çështjen themelore: qëndrimin agresiv të Serbisë ndaj Kosovës, i cili legjitimohet nga kanale mediatike që ose në heshtje ose haptazi rreshtohen me narrativën e Beogradit.
Armatosja e informacionit nuk është një kërcënim teorik; është një realitet i përjetuar për kombet në vijat e para të konfliktit gjeopolitik. Kosova, një demokraci e re me një histori të brishtë mbijetese ndaj agresionit serb, përballet vazhdimisht me sfida ndaj sovranitetit të saj. Megjithatë, AGK, në zellin e saj për të akuzuar Kryeministrin për rrezikimin e gazetarëve, ka anashkaluar rolin e saj si një kujdestare e së vërtetës. Duke bërë kështu, ajo bëhet bashkëfajtore në mundësimin e narrativave që minojnë politikat e vetëmbrojtjes së Kosovës.
Kritikët e njohur të tejkalimit të pushtetit qeveritar, duke përfshirë gazetarin hulumtues Seymour Hersh, kanë argumentuar prej kohësh se gazetarët duhet të veprojnë si një kontroll ndaj pushtetit.
Megjithatë, vetë Hersh ka deklaruar se “mbajtja përgjegjëse e një qeverie nuk do të thotë dobësim i aftësisë së saj për të mbrojtur vendin kundër agresionit të huaj.”
Në mënyrë të ngjashme, Bob Woodward, i njohur për raportimin e tij për skandalin Watergate, ka mbështetur vazhdimisht idenë se gazetarët duhet të kërkojnë përgjegjësi, ata gjithashtu duhet të njohin domosdoshmëritë e sigurisë kombëtare. Këto parime duken dukshëm të mungojnë në qasjen e AGK-së.
Kritika e Kryeministrit Kurti ndaj rolit të medias në keqinterpretimin e qëndrimit të Kosovës ndaj Serbisë duhet të kuptohet jo si një sulm ndaj gazetarisë, por si një mbrojtje e një kombi nën sulm. Pohimi i tij se disa media prioritizojnë agjenda financiare ose ideologjike mbi të vërtetën përputhet me hulumtimet nga ekspertë si Dr. Peter Pomerantsev, një studiues i propagandës.
Pomerantsev argumenton se “dezinformimi lulëzon në mjedise ku besimi tek institucionet tradicionale, përfshirë median është i gërryer.”
Në Kosovë, kjo gërryerje është e prekshme, dhe zemërimi selektiv i AGK-së kontribuon në këtë problem në vend që ta adresojë atë.
Kur një komb është nën sulm, siç ka qenë Kosova vazhdimisht nga veprimet destabilizuese të Serbisë, përfshirë taktikat e saj të fundit dhe rreshtimin e bashkërendimin e politikave të saj me Moskën, roli i medias duhet të evoluojë. Media, nuk mund të mbetet neutrale përballë agresioneve të hapura ose të shërbejë si një zëdhënëse për kundërshtarët.
Siç ka vërejtur gazetari dhe studiuesi Timothy Snyder: “Të insistosh për neutralitet përballë një agresori është të rreshtohesh me agresorin.”
Në të vërtetë, si Mbretëria e Bashkuar ashtu edhe Shtetet e Bashkuara kanë miratuar masa për të kundërshtuar këto kërcënime. Në Mbretërinë e Bashkuar, Akti për Sigurinë dhe Antiterrorizmin i vitit 2015 (ndër të tjera.) sanksionon media dhe individë të gjetur duke shpërndarë materiale që mbështesin aktorë të huaj armiqësorë. Në mënyrë të ngjashme, Akti për Regjistrimin e Agjentëve të Huaj të SHBA-së (FARA) kërkon transparencë për entitetet e përfshira në aktivitete që mund të përfitojnë qeveritë e huaja. Duke qenë se AGK dhe bashkëpunëtorët e saj ende nuk mund të bien nën një mbikëqyrje të tillë si pasojë e mungesës së një infrastrukture ligjore e cila e kriminalizon cënimin e sigurisë kombëtare nga aktorë të brendshëm, veprimet e tyre theksojnë nevojën për vigjilencë të shtuar në identifikimin e praktikave mediatike që shkojnë rrezikshëm pranë propagandës se shteteve të huaja.
Në Kosovë, ku plagët e konfliktit janë të freskëta dhe sovraniteti kontestohet vazhdimisht, përgjegjësia e gazetarëve për të ruajtur të vërtetën bëhet edhe më kritike. Megjithatë, AGK, duke mos dalluar midis kritikës legjitime dhe dezinformimit, gërryen besueshmërinë e saj. Duke akuzuar Kurtin për rrezikimin e gazetarëve, ajo zhvendos vëmendjen nga kërcënimet reale me të cilat Kosova përballet: agresioni i Serbisë dhe roli i medias në minimizimin e tij.
Pyetja që AGK dhe udhëheqja e saj, përfshirë Xhemajl Rexhën, duhet të përballen është nëse veprimet e tyre vërtet i shërbejnë interesave të lirisë së shtypit apo ata, pa dashje ose qëllimisht, janë duke ndihmuar ata që kërkojnë ta destabilizojnë Kosovën. Zemërimi i tyre selektiv dhe retorika e ndezur bëjnë pak për të avancuar kauzën e gazetarisë. Përkundrazi, ata pasqyrojnë vetë taktikat e dezinformimit që Kremlini ka përsosur: krijoni dyshim, përhapni përçarje dhe minoni besimin në institucionet demokratike.
Në fjalët e gazetarit Edward R. Murrow:
“Për të qenë bindës, duhet të jemi të besueshëm; për të qenë të besueshëm, duhet të jemi të besueshëm; për të qenë të besueshëm, duhet të jemi të vërtetë.”
Sipas këtij standardi, AGK ka dështuar. Denoncimi i saj ndaj Kryeministrit Kurti nuk bazohet në të vërtetën, por në një përpjekje të kalkuluar për të keqinterpretuar shqetësimet e tij si sulme ndaj lirisë së medias. Kjo qasje jo vetëm që minon besueshmërinë e gazetarisë, por gjithashtu vë në rrezik sigurinë kombëtare.
Kosova meriton më shumë nga mediat dhe institucionet e saj gazetareske. Meriton një shtyp që mbron të vërtetën, edhe kur ajo e vërtetë është e papërshtatshme ose jopopullore. Dhe meriton gazetarë që kuptojnë se mbrojtja e sovranitetit të kombit dhe sigurisë kombëtare nuk është në kundërshtim me mbajtjen e qeverisë para llogaridhënies. Derisa AGK dhe udhëheqja e saj të njohin këto parime, ata do të mbeten jo mbrojtës të lirisë së shtypit, por mundësues të narrativave që kërcënojnë themelet e demokracisë së Kosovës dhe sigurisë kombëtare të shtetit tonë.
I dashur lexues, nëse vlerësoni përpjekjet e mia për të mbrojtur të drejtën tuaj për informim dhe të ardhmen e vendit tonë, ju ftoj të kontribuoni.
Mund të bëni një donacion ose të abonoheni me pagesë. Çdo kontribut juaj është një gur themeli për të vazhduar të raportoj ndershmërisht dhe të hedh dritë mbi çështjet që kanë rëndësi për të gjithë ne.
Gazetaria e pavarur ka nevojë për mbështetjen tuaj për të ruajtur sovranitetin dhe integritetin tonë si komb.
Faleminderit që besoni dhe përkrahni këtë kauzë!
