Flaka Surroi dhe Heshtja që Flakë përgjegjësinë Etike
Censura mbase mund ta hesht të vërtetën, por e vërteta nuk hesht! Kush ka frikë nga diskutimet mbi etikën dhe gazetarinë e pavarur në Kosovë?
Në shtator të këtij viti, një episod i programit televiziv “TABU me Nexhën” u regjistrua në studiot e KTV-së në Prishtinë. Tema ishte etika profesionale dhe kodi i sjelljes në gazetari – një çështje aktuale dhe mjaft e debatueshme. Ndër të ftuarit isha unë, një gazetar që ka ndërtuar një karrierë mbi ekspozimin e të vërtetave që shumë do të preferonin të mbeteshin të fshehta. Krahas meje ishte Agim Kasapolli, një gazetar veteran nga RTK, transmetuesi publik i Kosovës, reputacioni i të cilit për integritet rivalizon me timin. Regjistrimi ishte një zhytje e thellë në çështjet kritike me të cilat përballet gazetaria në Kosovë, duke trajtuar dilemat etike që e përcaktojnë punën tonë dhe rolin e medias në sigurinë kombëtare. Por deri më sot, ky episod mbetet i papublikuar, një dukuri e censurës dhe akuzave të pabazuara.
Përgatitja për episodin ishte e kujdesshme. Nexha Gjema, prezantuesja dhe producentja e TABU-s, më informoi paraprakisht për listën e të ftuarve. Kisha kërkuar që programi të mos përfshinte gazetarë apo redaktorë të cilët kanë lidhje me partitë politike apo figura të caktuara. Ishte një qëndrim profesional, jo personal. Gjithmonë kam besuar se gazetarët që hapur mbështesin interesa politike minojnë besueshmërinë e medias. Nexha e mirëpriti kërkesën time, duke ftuar Kasapollin, përkushtimi etik dhe paanshmëria e të cilit janë po aq të fuqishme sa të miat.
Më 17 shtator 2024, u mblodhëm në studion e KTV-së për një diskutim të gjallë dhe ndriçues. Për më shumë se një orë, analizuam rolin e etikës në gazetari, diskutuam potencialin e medias për të edukuar publikun dhe shqyrtuam idetë se si raportimi i vërtetë mund të mbrojë sigurinë kombëtare të Kosovës nga kërcënime të jashtme si agresioni serb i mbështetur nga Kremlini dhe të edukojë shoqërinë tonë të mar vendime të përgjegjshme për të ardhmen e tyre dhe të vendit. Kur përfundoi regjistrimi, atmosfera ishte elektrizuese. Nexha, Kasapolli dhe unë ishim të kënaqur me diskutimin. Temë me ndikim dhe e domosdoshme.
Por një hije qëndronte mbi ne. Para fillimit të regjistrimit, Nexha kishte ndjerë nevojën të konsultohej me Flaka Surroin, drejtoreshën e KOHA Group, që zotëron KTV-në.
Arsyeja? Prania ime.
Duke marrë parasysh historinë time të raportimeve hulumtuese, ekspozimin e korrupsionit, ndikimeve të huaja dhe praktikave joetike në gazetarinë tonë, Nexha ndoshta parashikonte rezistencë. Përgjigjja e Flakës ishte e kujdesshme, por e qartë: “Gjithçka që Vudi thotë në program është përgjegjësi e tij personale.”
Në atë kohë dukej si një qëndrim i drejtë. Por javë më vonë, ndërsa përgatitesha për një detyrë në Gjeorgji për të raportuar zgjedhjet atje, Nexha më kontaktoi me lajme shqetësuese. Flaka kishte urdhëruar që episodi të mos transmetohej, duke pretenduar, pa prova, se unë “njihem për lajme të rreme.”
Pesha e Një Akuzimi
Akuzimi i një gazetari për përhapje të lajmeve të rreme është një akuzë e rëndë. Për dikë si unë, që ka kaluar vite duke ndërtuar një reputacion për raportim të kujdesshëm, nuk është vetëm fyese; është një përpjekje për vrasje profesionale. Hulumtimet e mia kanë zbuluar lidhjet e ish-Drejtorit të Inteligjencës Kombëtare të SHBA-së Richard Grenell1 me entitete pro-ruse2 dhe kanë implikuar diplomatin amerikan Gabriel Escobar në marrëveshje të dyshimta financiare3. Këto histori, të mbështetura nga prova dhe raportim i kujdesshëm, kanë kaluar çdo lloj shqyrtimi.
Megjithatë, ja ku isha, i akuzuar pa asnjë dëshmi.
Kërkova sqarim. Më 5 tetor 2024, i shkrova Flaka Surroit një email, duke kërkuar prova për pretendimin e saj. Toni im ishte respektues e i kjartë:
“Si një profesionist i medias, do të isha mirënjohës nëse mund të siguroni prova që mbështesin këtë pohim. Duke marrë parasysh rolin tuaj në KOHA, besoj se standardet tuaja bazohen në fakte të verifikueshme. Kuptimi i bazës së këtij pohimi jo vetëm që do të më ndihmonte mua, por edhe do t’i shërbente publikut, i cili mbështetet në integritetin e medias.”
Flaka nuk u përgjigj. E ndoqa me një email më 14 tetor, pastaj sërish më 19 dhjetor. Çdo herë, përsërita kërkesën time për transparencë dhe përgjegjësi.
Çdo herë, u përballa me heshtje.
Implikimet e Gjera
Kjo nuk është vetëm një fyerje personale nga Flaka Surroi dhe KTV; është një gur i një krize më të gjerë në peizazhin mediatik të Kosovës. Gazetaria në Kosovë është nën sulm. Mediat shpesh shërbejnë si zgjatime të partive politike apo interesave të huaja, duke lënë pak hapësirë për zëra të pavarur. Refuzimi për të transmetuar episodin e “TABU me Nexhën” është simbol i një kulture që duket se po i jep prioritet besnikërisë së interesave të ngushta mbi etikën, konformitetin mbi integritetin.
Cenzura e programit ngre pyetje të pakëndshme. Kush përfiton nga heshtja e diskutimeve mbi etikën gazetareske? Është elita politike, që ka frikë nga përgjegjësia? Aktorët e huaj, të shqetësuar nga raportimet hulumtuese që mund të ekspozojnë manovrat e tyre? Apo ndoshta një kombinim i të dyjave?
Për Nexha Gjemën dhe programin e saj TABU, pasojat janë po aq shqetësuese. Si producente, autonomia e Nexhës është e minuar. Vendimi i saj për të ftuar të mysafir bazuar në ekspertizën dhe qëndrimin etik të tyre u tejkalua nga një direktivë pa arsyetim. Mesazhi është i qartë: edhe gazetarët më parimorë janë të cenueshëm ndaj cenzurës arbitrare.
E Drejta e Publikut për t’u Informuar
Populli i Kosovës meriton më mirë. Meriton një peizazh mediatik ku e vërteta nuk sakrifikohet në altar të shpejtësisë. Meriton të dëgjojë diskutime si ai që Kasapolli dhe unë patëm në TABU. Shtypja e bisedave të tilla e privon publikun nga mjetet që u duhen për të marrë vendime të informuara dhe për të kuptuar sfidat me të cilat përballet kombi i tyre.
Për këtë arsye, ndiej nevojën të dal publikisht. Transparenca nuk është vetëm një parim gazetaresk; është një domosdoshmëri demokratike. Gjithashtu, kam nisur një peticion që kërkon nga KTV-ja të transmetojë episodin e TABU të regjistruar më 17 shtator 2024. Kjo nuk është vetëm për një program apo një gazetar; është për të rikthyer integritetin e medias në Kosovë.
Një Thirrje për Veprim
Refuzimi i Flaka Surroit për t’u angazhuar me kërkesat e mia është zhgënjyes, por jo i papritur. Është simbol i një kulture që ka frikë nga përgjegjësia. Por heshtja nuk mund ta fshijë të vërtetën. Faktet mbeten: episodi “TABU me Nexhën” ishte një eksplorim i kujdesshëm i etikës dhe gazetarisë. Shtypja e këtij episodi është një padrejtësi ndaj publikut dhe një njollë në reputacionin e KTV-së.
Për popullin e Kosovës, kam këtë thirrje: kërkoni më mirë. Kërkoni transparencë nga mediat tuaja. Kërkoni që “TABU me Nexhën” të lejohet të transmetojë episodin që u krijua me kaq kujdes dhe pasion. Gazetaria nuk është vetëm një profesion; është një besim publik. Është koha që të gjithë ne, gazetarë, producentë dhe shikues të ngrihemi për atë besim.
Dhe për Flaka Surroin, e përsëris kërkesën time: nëse besoni se jam fajtor për përhapjen e lajmeve të rreme, më tregoni provat. Nëse jo, lejoni programin të transmetohet. E vërteta, në fund të fundit, nuk ka asgjë për të pasur frikë nga transmetimi.
Nënshkruani Peticionin Tani
I dashur lexues, lufta për transparencë dhe integritet në gazetari fillon me ju. Duke nënshkruar këtë peticion, ju qëndroni kundër censurës dhe në mbrojtje të së drejtës së publikut për t’u informuar drejtë dhe mirë. Le të kërkojmë që KTV të transmetojë episodin e cenzuruar të “TABU me Nexhën” dhe të rikonfirmojmë angazhimin tonë të përbashkët për gazetari etike dhe të pavarur.
Nënshkruani tani dhe bëjeni zërin tuaj të dëgjohet!
Gabriel Escobar, Sfidat e Paanshmërisë mbi Integritetin e Diplomacisë Amerikane — SPOTLIGHT
