Sulmet dhe Kriza: Kosova në Situatë Emergjente
Ngjarja në Ibër-Lepenc rikujton nevojën për një qasje strategjike dhe efektive në menaxhimin e shërbimeve bazë që ndikojnë drejtpërdrejt jetën e qytetarëve.
Një shpërthim i fuqishëm, i ndodhur më 29 nëntor 2024 në fshatin Varagë, jo vetëm tronditi qytetarët e veriut të Kosovës, por gjithashtu ekspozoi një mungesë thelbësore të aftësisë së institucioneve për të ruajtur shërbimet jetësore ndaj qytetarëve që paguajnë për to. Kanali i ujit Ibër-Lepenc1, një arterie kritike për furnizimin me ujë të pijshëm dhe ftohjen e termocentraleve kryesore të Kosovës, u dëmtua rëndë nga ky akt sabotazhi i karakterizuar si terrorist. Shkaktimi i një rrjedhjeje masive nga kanali e përkeqësoi më tej krizën energjetike dhe furnizimin me ujë, duke lënë popullsinë e pafuqishme ndaj emergjencës.
Kompania Rajonale e Ujësjellësit “Mitrovica” njoftoi pezullimin e menjëhershëm të furnizimit me ujë të pijshëm2, duke u bërë thirrje banorëve të ruanin rezerva. Ndërkaq, Korporata Energjetike e Kosovës (KEK) deklaroi se po bashkëpunonte me autoritetet për riparimin e kanalit, por nuk dha informacione konkrete mbi kohën e nevojshme për ndërhyrjen. Kjo mungesë përgjegjësie dhe transparence reflekton një dështim të thellë administrativ dhe teknologjik që i ngjanë një norme të së kaluarës në Kosovë.
Për të keqësuar situatën, ngjarja erdhi pas një vale incidentesh të dhunshme në veri, duke përshirë sulme me granata mbi objekte të institucioneve shtetërore. Ndërkombëtarët, përmes deklaratave të ambasadorëve të ShBA-së dhe BE-së, shprehën solidaritet dhe bënë thirrje për hetime të shpejta. Megjithatë, solidariteti në fjalë nuk po është përkthyer në zgjidhje konkrete dhe të qëndrueshme. Një përshkallëzim i tillë në veri të Kosovës, që gjithmonë e më shumë i përngjan strategjisë destabilizuese të Rusisë në Ukrainë, ka krijuar një ambient ku qytetarët ndihen të braktisur.
KOHA Ditore raportoi se më 2 dhjetor, kompania “Prishtina” lajmëroi reduktime drastike të furnizimit me ujë për disa zona për shkak të ndërhyrjeve inxhinierike të domosdoshme. Ministrja e Ekonomisë, Artane Rizvanolli, shpjegoi se ishte është kryer një ndërhyrje teknike për të parandaluar dëmtimet e mëtejshme të kanalit. Megjithëse ndërhyrjet u kryen, pasojat e shpërthimit vazhduan të ndiheshin në mbarë rajonin.
Situata në sektorin energjetik është po aq alarmante. Ferizaj, një nga qytetet më të zhvilluara në Kosovë, ka pësuar reduktime të gjata të energjisë elektrike, shpesh për orë të tëra3. Kryetari i komunës, Agim Aliu, e cilësoi gjendjen si të pashembullt dhe akuzoi qeverinë dhe KEDS-in për neglizhencë. Ministria e Ekonomisë dhe KEDS-i, ndërkaq, ia hodhën fajin konsumit të lartë të energjisë4, duke theksuar se rrjeti nuk është projektuar për ngrohjen e masës së madhe të qytetarëve. Një arsyetim i tillë jo vetëm që është i papranueshëm, por edhe ofendues. Institucionet që mbledhin pagesa nga qytetarët nuk janë në pozitë për të arsyetuar dështimin e tyre me "ngarkesa të larta." Ato duhet të jenë në pozitë për të zgjidhur problemet.
Një zë kritik ka ardhur nga opozita, ku liderët kanë akuzuar qeverinë për paaftësi dhe mungesë vizioni. Deputeti Avdullah Hoti ka propozuar si zgjidhje ndërtimin e një termocentrali me gaz, projekt që do të kishte zbutur krizën aktuale të energjisë5.
Në terrenin lokal, ndërprerjet e gjata të energjisë kanë shkaktuar dëme të përditshme te qytetarët dhe bizneset. KOHA Ditore raportoi se banorët e Ferizajt dhe Prishtinës jo vetëm që janë lodhur nga një errësirë e vazhdueshme, por gjithashtu janë përballur me shpenzime shtesë për gjeneratorë dhe pajisje që dëmtohen nga tensioni i ulët.
Faktori themelor është se kjo situatë nuk është thjesht pasojë e fatkeqësive natyrore apo "zhvillimit ekonomik." Dështimi për të investuar në infrastrukturën bazë dhe menaxhimi joefektiv për 25 vjet pas luftës janë në thelb të problemit. Ndërsa qytetarët bëjnë pagesat e tyre për shërbimet jetësore, ata përballen me mungesë të vazhdueshme të tyre. Ky realitet është një dëshmi e pafuqisë së institucioneve dhe mungesës së llogaridhënies nga ata që mbajnë pushtetin.
Kosova nuk mund të vazhdojë në këtë rrugë. Qytetarët nuk kanë nevojë për arsyetime boshe nga ministrat dhe agjencitë. Ata kanë nevojë për shërbime që funksionojnë. Kosova është përballuar mjaftueshëm me luftë dhe paqe të brishta; tani qytetarët meritojnë stabilitet të vërtetë. Ky është një moment kritik që nuk duhet të shpërfillet nga asnjë autoritet vendor apo ndërkombëtar që pretendon të mbështesë Kosovën. Asgjë më pak se sigurimi i nevojave minimale për ujë dhe energji nuk duhet të pranohet.
I dashur lexues, nëse vlerësoni përpjekjet e mia për të mbrojtur të drejtën tuaj për informim dhe të ardhmen e vendit tonë, ju ftoj të kontribuoni.
Mund të bëni një donacion ose të abonoheni me pagesë. Çdo kontribut juaj është një gur themeli për të vazhduar të raportoj ndershmërisht dhe të hedh dritë mbi çështjet që kanë rëndësi për të gjithë ne.
Gazetaria e pavarur ka nevojë për mbështetjen tuaj për të ruajtur sovranitetin dhe integritetin tonë si komb.
Faleminderit që besoni dhe përkrahni këtë kauzë!
Fushë-Kosova, Obiliqi e Drenasi me reduktime të ujit për shkak të kanalit në Ibër-Lepenc — KOHA Ditore.
Pasojat e sulmit në Ibër-Lepenc, KRU “Mitrovica” njofton për reduktime të ujit — KOHA Ditore.
Aliu e akuzon Qeverinë për bllokim të rritjes së kapacitetit prodhues të rrymës në Ferizaj — KOHA Ditore.
KOSTT: Sistemi elektroenergjetik po përballet me mbingarkesë si rezultat i zhvillimit ekonomik — KOHA Ditore.
“Mbingarkesë në rrjet si rezultat i zhvillimit ekonomik”, Hoti: Deklaratë e përçudnuar — KOHA Ditore.